Μετάσταση ονομάζεται η ανάπτυξη δευτεροπαθούς όγκου (μεταστατικός όγκος) όταν νεοπλασματικά κύτταρα από τον πρωτοπαθή αποσπώνται και μεταφέρονται μέσω ιστού ή μέσω της λέμφου σε άλλα μέρη του σώματος. Εάν η νόσος εξαπλωθεί στα οστά, η νέα αυτή νεοπλασματική εντόπιση καλείται οστική μετάσταση.​
Αν και οποιοσδήποτε τύπος νεοπλασίας μπορεί να εξαπλωθεί στα οστά, οι συνηθέστεροι περιλαμβάνουν εκείνους του μαστού, του πνεύμονα, του προστάτη και των νεφρών. Επίσης και το πολλαπλό μυέλωμα, μία νόσος που χαρακτηρίζεται από μη ελεγχόμενο πολλαπλασιασμό των λευκών κυττάρων του αίματος, μπορεί να διηθήσει και τα οστά.
Η πρόοδος της τεχνολογίας στην ιατρική και η ανάπτυξη νέων τεχνικών θεραπείας επιτρέπει την επιμήκυνση του προσδόκιμου επιβίωσης βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής του ασθενή. Δυστυχώς οι οστικές μεταστάσεις μπορεί να εμφανιστούν μήνες ή ακόμα και χρόνια μετά την διάγνωση της πρωτοπαθούς νεοπλασίας. Σε πολλές περιπτώσεις ο πρωτοπαθής όγκος ενός ασθενούς διαγιγνώσκεται εξαιτίας των συμπτωμάτων της μεταστατικής εστίας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η νόσος δεν θεραπεύεται αλλά με τις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να ελεγχθεί η εξέλιξη της.

Συμπτώματα Οστικών Μεταστάσεων

Ο πόνος αποτελεί το πιο σύνηθες κλινικό σύμπτωμα των οστικών μεταστάσεων. Το αίσθημα του πόνου μπορεί να επιδεινώνεται κατά την διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων ή ακόμα και κατά τη διάρκεια ανάπαυσης.
Οι οστικές μεταστάσεις φθείρουν τα οστά με αποτέλεσμα να αυξάνει ο κίνδυνος κατάγματος. Μεγάλη πιθανότητα κατάγματος παρουσιάζουν τα οστά των άκρων ή της σπονδυλικής στήλης. Ιδιαίτερα στην σπονδυλική στήλη οι οστικές μεταστάσεις μπορεί να πιέζουν τον νωτιαίο μυελό. Συμπτώματα της κατάστασης αυτής περιλαμβάνουν πόνους στη μέση, αδυναμία, κόπωση και μεταβολές στην κινητικότητα του εντέρου.
Γενικά, οι μεταστάσεις των οστών μπορεί να προκαλέσουν την απελευθέρωση ασβεστίου από τα οστά στην κυκλοφορία του αίματος. Το αυξημένο ασβέστιο προξενεί απώλεια της όρεξης, αίσθηση ναυτίας, δίψας, δυσκοιλιότητας, κούρασης ή σύγχυσης.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή. Για το λόγο αυτό θα πρέπει ο ασθενής να πραγματοποιεί σε τακτά χρονικά διαστήματα διαγνωστικούς ελέγχους.

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις

Στόχος κάθε θεραπευτικής προσέγγισης αποτελεί η ανακούφιση από τον πόνο και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενή. Ανάλογα την περίπτωση μπορεί να επιμηκύνουν και το προσδόκιμο διαβίωσης.

Φαρμακευτική αγωγή:

Με χρήση διφωσφωνικών φαρμάκων επιβραδύνεται η απώλεια – φθορά της οστικής μάζας ανακουφίζοντας από τον πόνο και μειώνοντας τον κίνδυνο κατάγματος.

Χημειοθεραπεία: 

Με τη χρήση ειδικών φαρμάκων καταστρέφεται η αναπαραγωγική ικανότητα των κυττάρων της νεοπλασίας. Μπορεί να χορηγηθεί τόσο για την πρωτοπαθή νόσο όσο και για τη μεταστατική.

Χειρουργική Επέμβαση: 

Ανάλογα την περίπτωση η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αποτελέσει την πρώτη θεραπευτική προσέγγιση για τις οστικές μεταστάσεις. Η Ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται μετά την επούλωση.

Ακτινοθεραπεία:

Ακτινοβολία υψηλής ενέργειας χορηγείται ελεγχόμενα και εστιασμένα στην περιοχή της νόσου από ειδικά μηχανήματα, τους γραμμικούς επιταχυντές. Στόχος της είναι η χορήγηση της μέγιστης δόσης ακτινοβολίας στην νόσο και της ελάχιστης δυνατής στους περιβάλλοντες υγιείς ιστούς.
Η ακτινοθεραπεία επιδρά εντός των καρκινικών κυττάρων αναστέλλοντας την αναπαραγωγική τους ικανότητα. Γενικά, είναι πολύ αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων που προκαλούνται από τις οστικές μεταστάσεις.
Η ανακούφιση από τα συμπτώματά επιτυγχάνεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας, αλλά συνήθως το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα εμφανίζεται αρκετές ημέρες έως και εβδομάδες μετά την ολοκλήρωσή της.
Η ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται σε καθημερινή βάση εκτός Σαββάτου και Κυριακής και ολοκληρώνεται σε μία έως τρεις εβδομάδες. Η ακτινοβολία είναι ανώδυνη και κάθε θεραπεία εξαιρετικά σύντομη.​

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την ανάπτυξη των νέων τεχνικών ακτινοβόλησης είναι δυνατή για οστικές μεταστάσεις εντοπισμένες σε έναν ή σε δύο γειτονικούς σπόνδυλους να εφαρμοστεί η λεγόμενη στερεοτακτική ακτινοθεραπεία σώματος (SBRT). Με την τεχνική αυτή χορηγείται υψηλή ημερήσια δόση ακτινοβολίας σε λίγες συνεδρίες (1-5) στη νόσο χωρίς να παραβιάζεται η ακτινική αντοχή του νωτιαίου μυελού.​

Προσωπική Φροντίδα κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας

Είναι σημαντικό να φροντίζετε τον εαυτό σας κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Μία ισορροπημένη διατροφή, επαρκής ενυδάτωση, ήπια σωματική δραστηριότητα αποτελούν ορισμένες βασικές συμβουλές για να σας βοηθήσουν να ανταπεξέλθετε σε αυτή.

Γενικά:

• Να ξεκουράζεστε κατά τη διάρκεια της θεραπείας και μην διστάζετε να ζητάτε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε.
• Η περιοχή του δέρματος που εκτίθενται σε ακτινοβολία απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα. Αποφύγετε την έκθεση σας στον ήλιο και αποφύγετε ζεστά ή κρύα μπάνια. Χρησιμοποιείστε λοσιόν και αλοιφές μετά από συνεννόηση με τον γιατρό σας. Καθαρίστε την περιοχή με χλιαρό νερό και ήπιο σαπούνι.

Πιθανές παρενέργειες της ακτινοθεραπείας

Οι παρενέργειες της ακτινοθεραπείας διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Είναι συνήθως προσωρινές και υποχωρούν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, είναι αναμενόμενες και αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Μερικοί ασθενείς μπορεί να μην εμφανίσουν καμία παρενέργεια.

Γενικά η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει:

• Αίσθημα κόπωσης, το οποίο μπορεί να υποχωρήσει λίγες εβδομάδες μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας.
• Ερυθρότητα στο δέρμα μπορεί να παρατηρηθεί με την εξωτερική ακτινοθεραπεία.
• Απώλεια τριχωτού στην περιοχή που υποβάλλεται σε θεραπεία.