Καρκίνος Προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πρώτος σε διάγνωση καρκίνος σε Ευρώπη και Αμερική και υπεύθυνος για το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων στις νεοπλασίες ετησίως μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Η εμφάνιση του σχετίζεται άμεσα με την ηλικία. Τα ποσοστά των ανδρών που νοσούν αυξάνονται όσο η ηλικία μεγαλώνει. Στο 10% παρουσιάζεται στα 55-65 και στο 35-40% γύρω στα 70 χρόνια.
Μπορεί να καταστεί διαχειρίσιμος και να θεραπευτεί αν διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο. Περισσότερο από το 99% των ασθενών που νοσούν από καρκίνο του προστάτη θα ζήσουν πάνω από πενταετία μετά τη διάγνωση.

Θεραπευτικές προσεγγίσεις

Χειρουργική Επέμβαση

Εξαιρείται ολόκληρος ο προστάτης – προστατεκτομή.

Κρυοχειρουργική

Κρυοχειρουργική κατά την οποία ο όγκος παγώνει με ειδική τεχνική μέσα στον προστάτη.

Ορμονοθεραπεία

Με την ορμονοθεραπεία αναστέλλεται η ανάπτυξη του όγκου. Ανάλογα με το στάδιο της νεοπλασίας του προστάτη η ορμονική θεραπεία μπορεί να μειώσει την παραγωγή τεστοστερόνης. Η τεστοστερόνη είναι μια ορμόνη που παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της νόσου. Ο ορμονικός χειρισμός της νόσου μπορεί να εφαρμοστεί πριν από την ακτινοθεραπεία αλλά και μετά από αυτήν. Προκαλεί εξάψεις, ευαισθησία στους μαστούς, διάρροια, ναυτία και κόπωση. Το χρονικό διάστημα που χορηγείται εξαρτάται από το στάδιο της νεοπλασίας.

Χημειοθεραπεία

Μέσω χορήγησης ειδικών φαρμάκων επιτυγχάνεται η καταστροφή των νεοπλασματικών κυττάρων.

Ιατρική Παρακολούθηση

Με επαναλαμβανόμενες εξετάσεις PSA και βιοψίες παρακολουθείται η εξέλιξη της νόσου σε ασθενείς με χαμηλό κίνδυνο και αναλόγως πραγματοποιούνται επεμβατικές ενέργειες.

Ακτινοθεραπεία:

Δύο τεχνικές ακτινοθεραπείας μπορούν να εφαρμοστούν για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη. Η εξωτερική ακτινοθεραπεία και η βραχυθεραπεία.

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία

Η εξωτερική ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει μια σειρά καθημερινών θεραπειών για την ακριβή χορήγηση ακτινοβολίας υψηλής ενέργειας στον προστάτη. Κλινικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα ποσοστά ίασης βελτιώνονται με αύξηση της συνολικής δόσης στον προστάτη.
Ανάλογα το στάδιο του προστάτη, στο σχεδιασμό της θεραπείας συμπεριλαμβάνονται οι σπερματοδόχες κύστεις και οι λεμφαδένες.

Οι σύγχρονες τεχνικές ακτινοθεραπείας είναι εξίσου αποτελεσματικές με τη χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη παρέχοντας τη μέγιστη προστασία στους γύρω υγιείς ιστούς (ουροδόχος κύστη, ορθό λεπτό έντερο, κεφαλές μηριαίων).

Την πλέον διαδεδομένη τεχνική ακτινοθεραπείας στις μέρες μας αποτελεί η απεικονιστικά καθοδηγούμενη ακτινοθεραπεία με δέσμες διαμορφούμενης έντασης ακτινοβολίας (IMRT) ή η ογκομετρική περιστροφική ακτινοθεραπεία διαμορφούμενης έντασης (VMAT).

Η εξωτερική ακτινοθεραπεία χορηγείται σε καθημερινή βάση εκτός Σαββάτου και Κυριακής και ολοκληρώνεται σε 6–7 εβδομάδες.

Η ακτινοβολία είναι ανώδυνη και κάθε θεραπεία εξαιρετικά σύντομη.

Η υποκλασματοποίηση της δόσης αποτελεί μια διαφορετική ακτινοθεραπευτική προσέγγιση χορηγώντας υψηλότερες ημερήσιες δόσεις σε μικρότερο χρονικό διάστημα (4-6 εβδομάδες).

Υπό αξιολόγηση των αποτελεσμάτων κλινικών μελετών βρίσκεται η τεχνική της ακτινοθεραπείας στερεοτακτικού τύπου (SBRT).

Αποτελεί μία τεχνική υψηλής ακρίβειας η οποία χορηγείται σε πέντε ή λιγότερες θεραπείες με σημαντικά υψηλότερες δόσεις.

Βραχυθεραπεία προστάτη

Εφαρμόζονται δύο τεχνικές:

Μόνιμα εμφυτεύματα ραδιενεργών πηγών (κόκκοι): συνίσταται στην εισαγωγή μικρών μεταλλικών ραδιενεργών πηγών στον αδένα του προστάτη. Η εμφύτευση πραγματοποιείται με χειρουργική επέμβαση και απαιτεί αναισθησία. Οι πηγές κατανέμονται συμμετρικά στον προστάτη και εκπέμπουν ακτινοβολία για αρκετούς μήνες. Η εμβέλεια της ακτινοβολίας είναι μικρή μέσα στο σώμα με αποτέλεσμα την προστασία των ευαίσθητων οργάνων. Οι πηγές παραμένουν στον προστάτη και μετά την πλήρως εξασθένηση τους. Είναι ακίνδυνοι και δεν ενοχλούν.
Υψηλού ρυθμού δόσης βραχυθεραπεία: συνίσταται στην ακτινοβόληση του αδένα μέσω ραδιενεργού πηγής που εισέρχεται σε εμφυτευμένους πλαστικούς καθετήρες.

Οι καθετήρες αυτοί παραμένουν για λίγες μέρες μέσα στον αδένα και αφαιρούνται μετά την ολοκλήρωση της βραχυθεραπείας. Σε αντίθεση με την τεχνική των κόκκων, η τεχνική αυτή είναι προσωρινή.
Γενικά η βραχυθεραπεία μπορεί να αποτελέσει την κύρια θεραπευτική προσέγγιση στην αντιμετώπιση της νόσου ή ακόμα να εφαρμοστεί και σε συνδυασμό με την εξωτερική ακτινοθεραπεία και την ορμονοθεραπεία.

Προσωπική φροντίδα κατά τη διάρκεια της θεραπείας

Μία ισορροπημένη διατροφή, επαρκής ενυδάτωση, ήπια σωματική δραστηριότητα αποτελούν ορισμένες βασικές συμβουλές για να σας βοηθήσουν να ανταπεξέλθετε στην ακτινοθεραπεία.

Γενικά:

Ακολουθήστε τις συμβουλές του θεράποντα ιατρού σας.
Ενημερώστε τον για οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή ακολουθείτε.
Κατά τη διάρκεια καθώς και μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας θα πρέπει να φροντίζετε το δέρμα σας στην περιοχή του σώματος που υποβάλλεται σε θεραπεία. Καθαρίζετε την περιοχή με χλιαρό νερό και ήπιο σαπούνι.

Πιθανές παρενέργειες

Η εξωτερική ακτινοθεραπεία δεν είναι επεμβατική οπότε είναι σπάνιο να εμφανιστούν άμεσα ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Με τη βραχυθεραπεία μπορεί να υπάρξει κάποια διόγκωση, πόνος και συχνουρία αμέσως μετά την εφαρμογή της. Ωστόσο, αυτές οι παρενέργειες προέρχονται από την ίδια την διαδικασία (εμφύτευση κόκκων ή καθετήρων) παρά από την ακτινοβολία.
Είναι συνήθως προσωρινές και υποχωρούν αμέσως μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας. Είναι αναμενόμενες και αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά.

Οι πιο συχνές παρενέργειες είναι:

Συχνοουρία/καυσουρία: Παρατηρείται κυρίως μετά την εφαρμογή της βραχυθεραπείας.
Αλλαγές στην κινητικότητα του εντέρου. Μπορεί να παρατηρηθούν διάρροια, αυξημένη αποβολή βλέννης ή αερίων. Σπανιότερα παρατηρείται αιμορροΐδοπάθεια.
Αίσθημα ήπιας κόπωσης, το οποίο εμφανίζεται μετά τα μισά της θεραπείας.
Η διαταραχή στυτικής λειτουργίας είναι μια κοινή παρενέργεια οποιασδήποτε θεραπείας για τον καρκίνο του προστάτη. Ο κίνδυνος εξαρτάται εν μέρει από την ικανότητα για στύση πριν από τη θεραπεία. Πολλοί άνδρες που υποβάλλονται σε θεραπεία με ακτινοβολία μπορούν να διατηρήσουν τη λειτουργία της στύσης. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί με χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων.
Υπογονιμότητα: Σε περίπτωση τεκνοποίησης θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο φύλαξης σπέρματος σε τράπεζα.
Σπάνια εμφανίζονται οιδήματα στο όσχεο.